واگرایی یکی از مباحث مهم در تحلیل تکنیکال است. واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک شاخص فنی مانند یک اسیلاتور حرکت کند. واگرایی هشدار می‌دهد که روند فعلی قیمت ممکن است ضعیف شود و در برخی موارد نمودار قیمت تغییر جهت دهد. واگرایی در کل دو نوع است. برخی از ان با عنوان مثبت و منفی و برخی دیگر به عنوان واگرایی صعودی و نزولی یاد می‌کنند. واگرایی مثبت نوید صعود قیمت را می‌دهد. در حالی که واگرایی منفی نشان از نزول قیمت دارد. با ما همراه باشید تا شما را با واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال بیشتر آشنا کنیم.

برای درک واگرایی مثبت بهتر است آن را در کنار واگرایی منفی بیاموزید تا بتوانید بین این دو مورد تفاوت قائل شوید و در جای مناسب از آنها استفاده کنید. به همین دلیل ما در این مقاله این دو مفهوم را در کنار هم به کار می‌بریم. با این حال بیشتر بر واگرایی مثبت تاکید داریم.

واگرایی مثبت یک حرکت مثبت در قیمت را نشان دهد. یک واگرایی مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی به پایین‌ترین حد خود برسد، در حالی که شاخصی مانند RSI شروع به صعود می‌کند. این نوع واگرایی دقیقا برعکس واگرایی منفی است. به عبارتی واگرایی منفی زمانی است که قیمت به بالاترین حد جدید برسد اما اندیکاتور شروع به نزول کند.

در واقع واگرایی منفی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت در یک روند صعودی باشد و یک شاخص فنی مانند نرخ تغییر قیمت (ROC)، شاخص قدرت نسبی (RSI) یا MACD به سمت پایین حرکت کند. برعکس، واگرایی مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت در یک روند نزولی باشد اما یک اندیکاتور شروع به افزایش کند.

معامله‌گران از واگرایی برای ارزیابی حرکت اساسی در قیمت دارایی و اطلاع از احتمال برگشت قیمت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاران می‌توانند اسیلاتورهایی مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) را بر روی نمودار قیمت ترسیم کنند. حال اگر قیمت در حال افزایش باشد و به اوج‌های جدید برسد، در حالت ایده‌آل RSI نیز باید در حال رسیدن به اوج‌های جدید باشد.

حال اگر قیمت در حال رسیدن به اوج‌های جدید باشد، اما RSI شروع به رسیدن به اوج‌های پایین‌تر کند، این می‌تواند هشداری مبنی بر ضعیف شدن روند صعودی قیمت باشد. این نوع واگرایی، منفی است. در این حالت معامله‌گر می‌تواند از موقعیت خارج شود.

واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال وضعیتی کاملا مخالف دارد. تصور کنید که قیمت یک دارایی در حال کاهش‌های جدید است، در حالی که RSI با هر نوسان در قیمت، به عدد بالاتری می‌رسد. سرمایه‌گذاران ممکن است به این نتیجه برسند که قیمت با رسیدن به پایین‌ترین سطح خود در حال از دست دادن حرکت نزولی است و روند آن ممکن است به زودی معکوس شود.

محدودیتی که در استفاده از واگرایی مثبت یا در کل هر نوع واگرایی وجود دارد این است که سرمایه‌گذاران باید قبل از اقدام بر اساس واگرایی از ترکیبی از شاخص‌ها و تکنیک‌های تجزیه و تحلیل برای تایید معکوس شدن روند استفاده کنند. واگرایی همیشه منجر به معکوس شدن قیمت نمی‌شود. بنابراین، باید در کنار آن از نوعی دیگر از کنترل یا تحلیل ریسک استفاده شود.

همچنین، زمانی که واگرایی اتفاق می‌افتد، به این معنی نیست که قیمت فورا معکوس می‌شود یا به زودی معکوس شدن رخ می‌دهد. واگرایی می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، بنابراین اگر قیمت آن طور که انتظار می‌رود واکنش نشان ندهد، عمل به آن به تنهایی می‌تواند به معنای زیان قابل توجهی باشد. پس بهتر است از ابزارهایی مانند خطوط روند و سطوح حمایت و مقاومت نیز برای تایید برگشت قیمت استفاده شوند.

در تحلیل تکنیکال، اکثر اندیکاتورها می‌توانند سه نوع سیگنال معاملاتی مختلف ارائه دهند که یکی از مهم‌ترین آنها واگرایی است. واگرایی برای یک معامله‌گر تازه‌کار ممکن است مقداری پیچیده باشد اما اگر بتواند آن را درک کند خیلی زود به آن علاقه‌مند شده و در معاملات خود از آن استفاده می‌کند.

درک واگرایی می‌تواند به سودآورترین معاملات منجر شود، زیرا به معامله‌گر کمک می‌کند تا تغییرات در عمل قیمت را تشخیص دهد و نسبت به آن واکنش نشان دهد. واگرایی نوعی سیگنال است که نشان می‌دهد چیزی در حال تغییر است و معامله‌گر باید گزینه‌های خود را در نظر بگیرد. مثلا اگر واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال رخ دهد معامله‌گر می‌تواند از این سیگنال برای ورود به موقعیت خرید استفاده کند.

واگرایی علاوه بر اینکه از لحاظ مثبت و منفی بودن دو نوع است، از لحاظ مخفی و معمولی بودن نیز به دو نوع تقسیم می‌شود. پس واگرایی مثبت می‌تواند مخفی یا معمولی باشد. آنچه اهمیت دارد این است که در واگرایی مثبت هم در نمودار قیمت و هم در نمودار شاخص فنی به کف‌های قیمتی توجه می‌کنیم.

حال در واگرایی مثبت معمولی کف دوم در نمودار قیمت پایین‌تر از کف اول است، در حالی که کف دوم در اندیکاتور بالاتر از کف اول است. در واگرایی مثبت مخفی کف دوم در نمودار قیمت بالاتر از کف اول است اما کف دوم در اندیکاتور پایین‌تر از کف اول است.

تفاوت واگرایی مخفی و معمولی در این است که واگرایی معمولی سیگنال معکوس شدن روند است اما واگرایی مخفی معمولا سیگنالی بر ادامه روند است. تفاوت دیگر در این است که واگرایی مثبت معمولی در انتهای روند نزولی رخ می‌دهد اما واگرایی مثبت مخفی در طول روند صعودی اتفاق می‌افتد.

به همین دلیل گفته می‌شود واگرایی همیشه منجر به معکوس شدن روند نخواهد شد. اما در کل واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال همان طور که از نامش پیداست یک سیگنال مثبت و صعودی محسوب می‌شود. در تصویر زیر می‌توانید واگرایی مثبت معمولی و مخفی را مشاهده کنید.

تصویر زیر را در نظر بگیرید. در اینجا نمودار قیمت در یک روند نزولی قرار دارد. اما در انتهای روند یک اتفاق عجیب در اندیکاتور رخ داده است. در حالی که کف دوم از کف اول در نمودار قیمت پایین‌تر است، کف دوم از کف اول در اندیکاتور بالاتر قرار گرفته است. این نشان می‌دهد با اینکه نمودار قیمت در حال کاهش است اما اندیکاتور در حال افزایش بوده و با نمودار قیمت مخالفت می‌کند.

در نتیجه معامله‌گر می‌تواند احتمال دهد روند در حال تغییر است و با توجه به آن وارد یک موقعیت خرید شود. البته حتما باید موارد دیگر را نیز در نظر بگیرد تا ریسک تصمیم خود را کاهش دهد.