کامل‌ترین اصطلاحات، مفاهیم و لغت نامه بورس بر اساس حرف ب
**
بحران مالی
بحران مالی به وضعیتی اطلاق می‌شود که نهادهای مالی یا دارایی‌های مالی به یک‌باره ارزش خود را به میزان زیادی از دست می‌دهند. از جمله نشانه‌های بروز بحران مالی می‌توان به مواردی مانند شکستن حباب‌های قیمتی، سقوط بازارهای سهام، بحران‌های ارزی، هراس دولت‌ها و رکود حاصل از آن اشاره کرد.
برگه سهام
برگه سهام (Stock Certificate) یا گواهینامه نقل و انتقال و سپرده اوراق بهادار، میزان مالکیت سهامدار در یک شرکت را در تاریخی مشخص، نشان می‌دهد. در بازار سرمایه ایران، وظیفه صدور برگه سهام بر عهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است. سهامداران نیز برای دریافت برگه سهام باید پس از احراز هویت در سامانه سجام، به سامانه ذی‌نفعان بازار سرمایه مراجعه کرده و آن را دریافت کنند. نام شرکت، ارزش اسمی هر ورقه، تعداد کل سهام شرکت، تعداد سهام تحت مالکیت سهامدار، مشخصات هویتی سهامدار و تاریخ صدور برگه سهام، از جمله مواردی است که در برگه سهام درج می‌شود.
بودجه
بودجه در اصل واژه‌ای فرانسوی است و در لغت به معنای کیف خزانه دار بوده است که وجوه دریافتی را داخل آن گذاشته و برای پرداخت هزینه‌ها، از آن وجوه استفاده می‌کردند. در حالت کلی، بودجه وضعیت مالی و برنامه کاری یک شخص، خانواده، نهاد، دولت یا جامعه را برای آینده مشخص می‌کند. طبق تعریف قانون محاسبات عمومی کشور، “بودجه کل کشور، برنامه مالی دولت است که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و برآورد هزینه‌ها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل سیاست‌ها و به هدف‌های قانونی می‌شود.”
بدهی
در حسابداری به تعهداتی که یک شرکت در قبال اشخاص و شرکت‌های دیگر دارد، بدهی گفته می‌شود. بدهی‌ها ناشی از رویدادها و معاملات گذشته شرکت هستند و معمولا باید با پرداخت پول یا تحویل کالا و انجام خدمات، تسویه شوند. در حالت کلی بدهی‌ها با توجه به سررسید آن‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: بدهی‌های جاری (کوتاه‌مدت) و بدهی‌های غیر جاری (بلند مدت).
سررسید بدهی‌های جاری در همان دوره مالی یا نهایتا در دوره مالی آتی است اما سررسید بدهی‌های غیر جاری، پس از دوره مالی آتی است.
بازار SME
فرابورس ایران از بازارهای متعددی تشکیل شده است. بازار SME، یک از بازارهای فرابورس ایران است. SME در واقع از Small and Medium-sized Enterprises گرفته شده و به معنی شرکت‌های کوچک و متوسط است. هدف از تشکیل بازار SME، جذب سرمایه گذاران خرد نیست. از همین رو، معامله در بازار SME، تابع قوانین و مقررات مربوط به خود است و تنها اشخاص حقوقی و حقیقی واجد شرایط، قادر به انجام معامله در این بازار هستند.
بازارگردان
بازارگردان هر ورقه بهادار با هدف جلوگیری از نوسانات ناخواسته در قیمت، در چارچوب مشخصی اقدام به خرید و فروش آن می‌کند. بازارگردان هر نماد، هم حجم زیادی از آن ورقه بهادار را در اختیار دارد و هم وجه نقد زیادی در دست دارد و با توجه به شرایط، سفارش‌هایی در سمت خرید و فروش ثبت می‌کند.
از اصلی‌ترین اهداف بازارگردان‌ها می‌توان به متعادل کردن عرضه و تقاضا، افزایش نقدشوندگی ورقه بهادار، کنترل قیمت و جلوگیری از نوسانات شدید آن اشاره کرد.
بورس
بورس به بازاری متمرکز گفته می‌شود که برای معامله اوراقی مانند سهام، اوراق قرضه، قراردادهای آتی و کالاهای پایه تشکیل می‌شود. ریشه این کلمه به نام خانوادگی تاجری بلژیکی به نام رابرت واندر بورس بر می‌گردد که دیگران در مقابل خانه‌ی او جمع‌شده و به دادوستد می‌پرداختند. همچنین اولین تالار بورس جهان به شکل فعلی در کشور بلژیک ایجاد شده است.
در ایران ایده تشکیل بورس در سال ۱۳۱۵ شکل گرفت و پس از دوره‌ای وقفه و با شروع تحقیقات و بررسی‌های مجدد از سال ۱۳۳۲، درنهایت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان اولین بازار سرمایه کشور در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد. هم‌اکنون علاوه بر این بازار بورس، بورس‌های دیگری مانند فرابورس ایران، بورس انرژی و بورس کالا در ایران فعال هستند.
بورس کالا
بورس کالا، بازاری منسجم است که در آن عرضه‌کنندگان کالای خود را پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌کنند. در این بازار معمولاً کالاهای خام و فرآوری نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و… دادوستد می‌شوند. یکی از مزایای این بازار، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند.در ایران بورس فلزات به عنوان اولین بورس کالا در شهریور ۱۳۸۲و سپس بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند.
بازار آتی کالا
بازار آتی کالا به عنوان یکی از انواع بازارهای مالی، بازاری برای خرید و فروش قراردادهای آتی کالاهای مشخص شده است. قرارداد آتی قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار مشخصی از یک کالا که استانداردهای لازم برای آن تعیین شده است را در زمان مشخصی در آینده معامله کنند. زعفران، زیره و پسته، از جمله کالاهایی هستند قرارداد آتی آن‌ها در بورس کالا معامله می‌شود.
بازار دو طرفه
بازار دوطرفه بازاری است که در آن این امکان فراهم شده است تا یک فرد بتواند دارایی مشخصی را که اکنون متعلق به او نیست را بفروشد و در زمانی مشخص به مالک آن باز پس دهد. در بازارهای دوطرفه، معامله‌گر می‌تواند علاوه بر کسب سود از روند صعودی، از روند نزولی نیز سود کسب کند. این روند به این ترتیب است که فرد مقدار مشخصی از دارایی را از مالک آن قرض گرفته و در بازار می‌فروشد. پس از کاهش قیمت، مجدداً همان مقدار را خریداری نموده و باز پس می‌دهد. مبلغ ایجاد شده از اختلاف قیمت فروش و خرید دارایی، سودی است که نصیب معامله‌گر خواهد شد.
