مقدمه شاخص ذخایر گاز طبیعی

گاز طبیعی از مهم‌ترین و استراتژیک­ترین سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود که به‌صورت طبیعی در چرخه طبیعت و زمین وجود دارد. با استفاده از گاز طبیعی، در حفظ پاکیزگی محیط‌زیست نیز کوشش شده و افزون بر آن در صنعت و اقتصاد نیز دگرگونی عظیمی پدیدار آورده است. شاخص ذخایر گاز طبیعی در جهان و به‌طور خاص در ایران، نشان می‌دهد یک‌پنجم مصرف سوخت جهان از طریق گاز تأمین شده و این روند با رشد سالیانه دو درصد در حال افزایش است. در این مقاله سعی بر آن است که به مطالعه پیرامون مصرف این نعمت خدادادی و تجدید ناپذیر پرداخته و امکان جایگزینی آن را با سایر سوخت‌های فسیلی آسیب‌زا، پرهزینه و رو به اتمام بررسی کرده و به رشد اقتصادی آن توجه کنیم.

منابع گاز طبیعی در جهان و ایران

در دنیا، گاز طبیعی مانند هر سوخت فسیلی دیگری از مدفون شدن، فساد و تجزیه اجساد، حیوانات و گیاهان ایجاد گردیده و به‌صورت ترکیبی خاص سالیان سال در عمق زمین، کف دریاها و اقیانوس‌ها قرارگرفته است. از ترکیب شدن این ماده با هوا جلوگیری به عمل آمده و به‌صورت گنجی نهان در اختیار بشریت قرار گرفته است. خوشبختانه ایران عزیز، یکی از بزرگ‌ترین منابع گازی جهان را در اختیار دارد. معادن و ذخایر گسترده گاز طبیعی در کشور، وجود تکنولوژی پیشرفته و گسترده عملیات گازرسانی کشوری به‌صورت خودکفا و توانایی ارسال و انجام صادرات و ایجاد تحولی عظیم در رشد اقتصادی جامعه همه باعث شده این منبع سوخت ارزشمند، در کشور به‌وفور بهره‌برداری شده و استخراج گردد.

کاهش منابع سوختی دیگر همچون نفت در جهان این نگرانی را پدید آورده است که بشر بعدها در رابطه با تأمین حامل‌های انرژی دچار مشکل خواهد شد؛ اما با کشف و افزایش شاخص ذخایر گاز طبیعی، استفاده گسترده‌تر از آن و ارزان بودن این سوخت نسبت به سایر فرآورده‌های نفتی، این نوید را می‌دهد که می‌توان جایگزینی مناسب برای آن قرار داد. با استفاده گاز طبیعی به‌مراتب آسیب بسیار کمتری به محیط‌زیست وارد شده و استفاده از این سوخت را توجیه‌پذیرتر و اقتصادی‌تر نموده است.

عوامل اقتصادی بهره‌برداری از ذخایر گاز طبیعی

استخراج نفت و گاز، ازآنجایی که در عمق مشخصی از زمین قرار دارند، نیازمند ابزارآلات و تجهیزاتی پیشرفته و تخصصی‌اند. امکان انجام چنین عملیات‌های عظیمی نیازمند سرمایه مالی هنگفت بوده و تا حدی به ظرفیت‌های علمی و توانایی تخصصی جوامع بستگی دارد. در ایران زیرساخت‌های این عملیات دیده شده و از مهندسان خبره و حرفه‌ای استفاده گردیده است. با وجود این مشکلات اقتصادی و کمبودهای مالی راه را بر بهره‌برداری بیشتر از این میادین گازی بسته است. با وجود آن امروزه استفاده از گاز طبیعی خواهان بسیاری داشته و استفاده زیادی از این منبع انرژی در جهان می‌شود. همین گزینه مشتریان بسیاری را پدید آورده و خریداران آن برای دریافت این حامل حاضر به پرداخت‌های مالی خوبی هستند.

شاخص ذخایر گاز طبیعی ایران نسبت به ذخایر جهانی

گفته شد که استخراج و حفاری از میادین گازی، نیازمند ارزیابی‌های اولیه، سنجش میزان ذخایر و نسبت آن نسبت به نفت است. ارزش بهره‌برداری نسبت به حجم دریافتی از این میادین بررسی شده و شاخص ذخایر گازی هر منطقه را تعیین می‌کند. هم‌اکنون ایران دارای 116 دکل گازی خشکی با مالکیت شخصی و دو دکل اشتراکی است. علاوه بر آن‌ها دارای بیش از بیست دکل دریایی شخصی است. بهره‌برداری از این ذخایر حق انحصاری شرکت‌های نفت و گاز ایرانی زیر نظر وزارت نفت است.

آژانس جهانی و بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده است که در سال 2035، شاخص ذخایر گاز طبیعی جهان رشدی بالغ بر سی درصد یا بیشتر را تجربه خواهد کرد. علاوه بر آن کشورهای دارای این منابع امکانات فروش و بهره‌وری از این ذخایر را به صورتی فوق‌العاده داشته و امکان استخراج از میادین را خواهند داشت. ایران از بزرگ‌ترین کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز جهانی بوده و در رتبه چهارم این لیست قرار دارد. نکته بسیار مهم در این بررسی‌ها، رتبه اول ایران در زمینه ذخایر گازی است که آینده فوق‌العاده را پیش‌بینی کرده است.

جمع‌بندی

استفاده از سوخت‌های فسیلی در پیشرفت‌های صنعتی، اقتصادی و روزمره زندگی امری اجتناب‌ناپذیر است. تا پیشرفت علم بشر و امکان استفاده از حامل‌های انرژی بی‌ضرر و تجدید پذیر، استخراج از میادین نفت و گاز ضروری است. به همین علت است که انسان به دنبال جایگزینی برای نفت بوده و گاز این منبع خدادادی یکی از بهترین انتخاب‌هاست. ایران در مطالعات شاخص ذخایر گاز طبیعی در جهان رتبه اول را به خود اختصاص داده است و این امر نویدبخش آینده‌ای روشن در زمینه اقتصادی، صادرات، مالی و تأمین انرژی‌های مورد نیاز کشور است.